مهندسی بهداشت حرفه ای
مهندسی بهداشت حرفه ای یکی از رشته‌های مهم و دارای بازار کار قوی در کنکور تجربی است. در مجموعه کنکور علوم تجربی، قبولی در رشته بهداشت حرفه‌ای، با توجه به اینکه داوطلبان کمتر به انتخاب آن فکر می کنند، ساده تر و همچنین شانس قبولی در این رشته در دانشگاه های خوب و تراز اول کشور بیشتر است. در ادامه معرفی کاملی از این رشته و شرایط ورود به آن را قرار داده ایم.
رشته تجربی با توجه به رقابت نفس گیری که در آن وجود دارد، سد بزرگی شده برای دانشجویان. این وضعیت باعث شده تا بسیاری از داوطلبان کنکور در انتخاب رشته سردرگم باشند. اما انتخاب رشته بهداشت حرفه ای می‌تواند گزینه بسیار مناسبی برای شکستن سد رقابت دانشجویان در کنکور تجربی باشد.
در ادامه تصمیم گرفتیم تا رشته مهندسی بهداشت حرفه ای را که در ایران جایگاه خود را به خوبی پیدا کرده است معرفی کنیم.
معرفی رشته بهداشت حرفه ای
برای معرفی رشته مهندسی بهداشت حرفه ای ابتدا باید به اهمیت آن اشاره کرد. اولین بار که نام رشته مهندسی بهداشت حرفه ای در بین دانش آموزان داوطلب کنکور سراسری رایج شد، کمتر کسی معنای دقیق آن را متوجه می‌شد؛ برخی به دانشجویان رشته بهداشت حرفه ای مهندس‌ِدکتر می‌گویند؛ یعنی مهندسی که قرار است در کنار مهندسی، نقش پزشک را هم در محیطهای کاری ایفا کند.
در اینجا تعریفی دقیق‌تر درباره مهندسی بهداشت حرفه ای ارائه خواهیم کرد. بهداشت حرفه ای به علم نظارت و تحلیل محیط کاری به منظور ایجاد امنیت بیشتر برای کارگران و کارمندان گفته میشود.
کار مهندسِ دکتر چیست؟
خطرات بسیاری همواره محیطهای کارگاهی را تهدید می‌کند. خطراتی که از معمول‌ترین آنها می‌توان به این موارد اشاره کرد: آتش سوزی، صدمات جسمی به کارگران و کارمندان، مسمومیت‌های شیمیایی و بیولوژیکی و حتی آسیب‌های روحی که در فشار کاری به کارگران وارد میشود.
با توجه به وجود این خطرات مهندسان بهداشت حرفه ای موظفند در زمینه کاهش خطرات و ایجاد امنیت کارگران در محیطهای کاری و کارگاهی فعالیت داشته باشند. همچنین دانشجوی رشته مهندسی بهداشت حرفه ای باید مجموعه قوانین مختلفی را در زمینه بالا بردن امنیت محیط کارگاه و استفاده از تجهیزات کارگاهی اجرا کند و به اجرای قوانین وضع شده نظارت دقیق داشته باشد.
مهندسی بهداشت حرفه ای برای چه کسانی مناسب است؟
برای فعالیت در این رشته افراد باید توان پژوهش و برنامه ریزی مستقل داشته باشند. همچنین توانایی روبرویی با مفاهیم پیچیده و جدید را داشته باشند.
نکته مهم دیگر این است که فرد مناسب برای این رشته با توجه به اینکه بخش عمده‌ای از فعالیت آنها در محیط های کارگاهی و صنعتی انجام میشود، باید اطلاعات فنی و تخصصی خوبی داشته باشد.
علاوه بر موارد ذکر شده فرد متقاضی رشته مهندسی بهداشت حرفه ای باید موارد زیر برایش در اولویت قرار بگیرد:
- به بالا بودن امنیت محیط کار خود اهمیت بدهد؛
- تمیزی و ایمنی محیط اطرافش برای او اهمیت داشته باشد؛
- رسیدگی به امنیت جانی و رفاه دیگران برایش مهم باشد؛
- توانایی درک و حفظ اطلاعات و مفاهیم زیاد را داشته باشد؛
- نسبت به مشاهده محیط اطراف خود کنجکاو باشد؛
- قدرت ارتباطی بالایی داشته باشد؛
- آمادگی سفر به مناطق مختلف را داشته باشد.
بهداشت حرفه ای در کدام دانشگاه‌ها پذیرش دارد؟
دانشگاه‌هایی که در این رشته معمولا هر ساله پذیرش داشته‌اند، عبارت‌اند از:
دانشگاه علوم پزشکی اراک
دانشگاه علوم پزشکی اردبیل
دانشگاه علوم پزشکی ارومیه
دانشگاه علوم پزشکی اصفهان
دانشگاه علوم پزشکی البرز
دانشگاه علوم پزشکی ایلام
دانشگاه علوم پزشکی بقیه الله
دانشگاه علوم پزشکی بندر عباس
دانشگاه علوم پزشکی بیرجند
دانشگاه علوم پزشکی تبریز
دانشگاه علوم پزشکی بم
دانشگاه علوم پزشکی جندی شاپور
دانشگاه علوم پزشکی بجنورد
دانشگاه علوم پزشکی زابل
دانشگاه علوم پزشکی زاهدان
دانشگاه علوم پزشکی زنجان
دانشگاه علوم پزشکی سبزوار
دانشگاه علوم پزشکی سمنان
دانشگاه علوم پزشکی شاهرود
دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی
دانشگاه علوم پزشکی شیراز
دانشگاه علوم پزشکی قزوین
دانشگاه علوم پزشکی قم
دانشگاه علوم پزشکی کاشان
دانشگاه علوم پزشکی کرمانشاه
دانشگاه علوم پزشکی کردستان
دانشگاه علوم پزشکی کرمان
دانشگاه علوم پزشکی گناباد
دانشگاه علوم پزشکی گیلان
دانشگاه علوم پزشکی لرستان
دانشگاه علوم پزشکی مشهد
دانشگاه علوم پزشکی مازندران
دانشگاه علوم پزشکی همدان
دانشگاه علوم پزشکی یزد
دانشکده علوم پزشکی نیشابور
ادامه تحصیل در رشته بهداشت حرفه ای
فارغ‌التحصلان رشته بهداشت حرفه ای می توانند در مقطع کارشناسی ارشد رشته‌های زیر ادامه تحصیل دهند:
آموزش بهداشت، آمار زیستی، اپیدمیولوژی، اقتصاد بهداشت، ارگونومی، انفورماتیک پزشکی، ارزیابی فناوری سلامت، زیست فناوری پزشکی، رفاه اجتماعی، سم شناسی، فیزیولوژی، کتابداری و اطلاع رسانی پزشکی، فناوری اطلاعات سلامت، مهندسی بهداشت محیط، مهندسی پزشکی (بیوالکتریک)، مهندسی پزشکی (زیست مواد)، مهندسی بهداشت حرفه‌ای، نانوتکنولوژی پزشکی، مدیریت سلامت، ایمنی و محیط زیست، اکولوژی انسانی، تاریخ علوم پزشکی، آموزش پزشکی، سم شناسی محیط، سم شناسی و برنامه ریزی یادگیری الکترونیکی در علوم پزشکی.
قبولی در رشته بهداشت حرفه ای
ضرایب دروس در کنکور گروه آزمایشی علوم تجربی برای قبول شدن در رشته بهداشت حرفه ای:
این رشته در زیر گروه ۲ انتخاب رشته کنکور علوم تجربی قرار دارد و گزینش آن به صورت کشوری است.
ضرایب دروس در زیر گروه ۲ تجربی:
زمین شناسی با ضریب ۱، ریاضی با ضریب ۳، زیست شناسی با ضریب ۴، فیزیک با ضریب ۲ و شـیمی با ضریب ۴
رشته بهداشت حرفه ای
دروس مهندسی بهداشت و تعداد واحدها:
تعداد کل واحدها : ۱۲۸ واحد
دروس عمومی : ۲۰ واحد
دروس پایه و اختصاصی : ۹۲ واحد
کارآموزی در عرصه : ۱۶ واحد
آشنایی بیشتر با شغل مهندسی بهداشت حرفه ای
هر محیط کاری، خواه کارخانه‌ای بزرگ باشد یا آشپزخانه‌ای کوچک، یا فروشگاه نیاز به امنیت دارد. وظیفه و شغل مهندس بهداشت حرفه ای ایجاد امنیت لازم و شناخت خطرات احتمالی برای کارگران است.
مهندس بهداشت حرفه ای باید همه تلاش خود را بکند تا محیطی ایمن و به دور از خطر برای کارگران فراهم شود و از خطرات احتمالی پیشگیری کند.
یکی از مهمترین اقداماتی که در محیط کار باید به آن توجه داشت، حفظ ایمنی محیط کار و کارکنانی است که در شرایط کارگاهی و کارخانه‌ای مشغول کاراند. یکی از اقدامات مهم مهندسان بهداشت حرفه‌ای هم رسیدگی به همین وضعیت است.
به همین منظور شعار Safety first یا اول ایمنی و بعد کار اصلی ترین شعار این رشته است. شعاری که روی دیوارهای محیط کارگاهی حتما دیده‌اید. این رشته که با عنوان سلامت شغل یا سلامت کار نیز شناخته میشود شاخه‌ای از علم بهداشت به حساب می‌آید.
در واقع می‌توان گفت این رشته ترکیبی است از علوم پزشکی و مهندسی. از افراد فعال در این رشته با عنوان مهندسان پزشک یا پزشکان صنعت هم یاد میشود زیرا که مهندس بهداشت حرفه‌ای علم و هنر تامین سلامت در محیط های شغلی را دارد و وظیفه شناسایی، ارزشیابی و حذف یا کنترل عوامل مخاطره آمیز شغلی برعهده اوست.
وظایف مهندس بهداشت حرفه‌ای
اگر بخواهیم به طور خلاصه وظایف این پزشک صنعتی را معرفی کنیم کافیست به تمام مواردی بپردازیم که در هر محوطه کارگاهی خطر آفرین است.
اما از جمله وظایف مهندس بهداشت حرفه‌ای می‌توان به مواردی همچون توجه به سلامت جسمی، روانی و اجتماعی کارکنان مشاغل مختلف، مطالعه شرایط نامناسب محیط کار، بررسی، ارزیابی، اندازه‌گیری و کنترل عوامل زیان آور محیط کار و حتی شناسایی بیماری‌های افراد شاغل در محیط صنعتی و معرفی آنها به مراجع پزشکی اشاره کرد.
فهرست وظایف پزشکان صنعت
وظایف اصلی مهندس بهداشت حرفه ای در مراکز صنعتی، شرکت و واحدهای کاری عبارتند از :
- نظارت فنی بر کارکنان جهت رعایت ضوابط بهداشت حرفه‌ای؛
- بازدید منظم از بخش‌های مختلف، شناسایی مشکلات بهداشت حرفه‌ای و تصمیم گیری برای رفع آنها؛
- بررسی محیط کار از نظر وجود انواع عوامل زیان بار و برنامه ریزی برای رفع آنها؛
- نظارت بر اجرای درست ضوابط آیین نامه بهداشتی محل کار؛
- تهیه و تدوین محتوا و وسایل آموزشی شامل بروشور، پوستر، نشریه، فیلم و… برای شاغلین و مدیران جهت آموزش بهداشت حرفه‌ای؛
- بررسی و تجزیه و تحلیل حوادث و مشکلات محیط کار و تلاش جهت رفع یا پیشگیری از آنها؛
- نظارت بر کلیه موارد بهداشتی مانند آشپزخانه‌ها، غذاخوری‌ها، سرویس‌های بهداشتی و …؛
- تهیه گزارش وضعیت بهداشت حرفه‌ای، بیماری‌ها و مشکلات موجود در این حوزه برای مدیران و سازمان‌های مربوط؛
- وظایف اصلی مهندس بهداشت حرفه‌ای در مراکز بهداشت عبارتند از :؛
- کسب شناخت و اطلاعات کافی از وضعیت بهداشت حرفه‌ای کارگاه‌ها و کارخانجات؛
- تنظیم و پیگیری اجرای برنامه‌های پیشگیری از انواع بیماری‌های کاری و عوارض آنها؛
- نمونه برداری، سنجش و ارزیابی عوامل زیان بار محیط کار؛
- نظارت بر اجرای طرح‌های بهداشت حرفه‌ای؛
- برنامه ریزی و اجرای برنامه‌های آموزشی برای مسئولان بهداشت حرفه‌ای، اعضای کمیته‌های حفاظت فنی و بهداشت کار و…؛
- بررسی گزارشات رسیده از واحدها، کارگاه و کارخانه‌ها، تشخیص نواقص و عیوب و صدور اخطاریه در صورت نیاز؛
- صدور مجوز برای شرکت‌های خصوصی ارائه دهنده خدمات بهداشت حرفه‌ای؛
- دانش و مهارت مورد نیاز؛
- آشنایی کامل با دانش، قوانین و مباحث بهداشت حرفه ای؛
- مسئولیت پذیری؛
- دقت و توجه به جزئیات؛
- مهارت های ارتباطی مناسب؛
- توان تصمیم گیری درست و به موقع؛
- توانایی خوب در حل مساله و مشکلات؛
- آشنایی کافی با مسایل فنی صنعت و سازمان محل کار؛
- توان و استقامت بدنی مناسب؛
- توان آموزش موارد بهداشتی و ایمنی به شاغلین.
بازار کار مهندس بهداشت حرفه ای
با توجه به اینکه در مجموعه رشته‌های علوم تجربی به این رشته کمتر توجه میشود بازار کار برای این رشته همچنان شرایط خوبی دارد.
مهندس بهداشت حرفه‌ای می‌تواند در وزارتخانه‌های کار، تعاون و رفاه اجتماعی ، صنعت، معدن و تجارت، جهاد کشاورزی، نیرو، بهداشت، درمان و آموزش پزشکی و صنایع دفاعی مشغول به کار شود.
همچنین با توجه به اهمیت این شغل، به تازگی در سال‌های اخیر کارخانجات و صنایع مختلف برای کاهش هزینه‌های خود به دنبال پیاده سازی شعار پیشگیری به جای درمان هستند و به همین خاطر بازارکار مناسبی برای این شغل در کشور وجود داشته و آینده شغلی خوبی نیز پیش روی آن است.
با توجه به قوانین موجود در شرکت‌ها و صنایعی که بیش از ۲۵ نفر مشغول به کار هستند کمیته‌ای تحت عنوان حفاظت فنی و بهداشت کار باید تشکیل شود که در این کمیته یکی از اعضا مسئول بهداشت حرفه‌ای است.
همچنین در سازمان‌ها و شرکت‌های بزرگتر مثل شرکت نفت، ذوب آهن، هواپیمایی کشوری، ایران خودرو، پلی اکریل که واحد بهداشت حرفه ای بسیار قوی دارند، در هر یک از این واحدها چند مهندس بهداشت حرفه‌ای فعالیت می‌کنند .
بیش از ۵۰ درصد دانش آموختگان مهندسی بهداشت و ایمنی کار حرفه‌ای به طور تمام وقت یا پاره وقت در کارخانجات و سازمان‌های مختلف به عنوان مسئول بهداشت حرفه‌ای کار می‌کنند.
افرادی که به تدریس در این حوزه نیز علاقه داشته باشند با مدارک تحصیلی عالی در این رشته می‌توانند جذب دانشگاه‌ها و مراکز آموزش عالی بشوند.
شرکت‌های خصوصی هم که خدمات بهداشت حرفه‌ای و طب کار ارائه می‌دهند فضای مناسبی برای استخدام مهندسان بهداشت حرفه‌ای هستند.
در نهایت اینکه فارغ‌التحصلان رشته بهداشت حرفه‌ای می‌توانند نسبت به تاسیس دفتر ارائه خدمات مرتبط با تخصص خود اقدام کنند.
منابع قبولی بهداشت حرفه ای
نمونه تدریس محصولات و منابع کنکور تجربی برای قبولی در مهندسی بهداشت روزانه بهترین دانشگاه‌های کشور را از طریق لینک و تصویر زیر به طور رایگان مشاهده کنید:
پرسش های متداول:
در این مطلب سعی کردیم به همه سؤالات شما در خصوص معرفی رشته مهندسی بهداشت حرفه ای و ایمنی کار پاسخ بدهیم. رشته بهداشت حرفه ای این روزها به یکی از پر متقاضی ترین رشته های ایران تبدیل شده است.
دانشجویان با رتبه های پایین نیز می توانند با این رشته فرصت تحصیل در دانشگاه های خوب کشور، مثل دانشگاه شهید بهشتی، را بدست بیاورند.
مهمترین دانشگاه های رشته مهندسی بهداشت حرفه ای کدام دانشگاه ها هستند؟
دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی و دانشگاه های علوم پزشکی سراسر کشور مهمترین مراکز آموزشی پذیرش دانشجویان رشته بهداشت حرفه ای هستند.
ضرایب دروس رشته بهداشت حرفه ای چیست؟
زمین شناسی با ضریب ۱، ریاضی با ضریب ۳، زیست شناسی با ضریب ۴، فیزیک با ضریب ۲ و شـیمی با ضریب ۴
بازار کار مهندس بهداشت حرفه ای چگونه است؟
مهندس بهداشت حرفه‌ای می‌تواند در وزارتخانه ها و صنایع دفاعی مشغول به کار شود. کارخانجات و صنایع مختلف نیز بازارکار مناسبی برای رشته بهداشت حرفه ای دارند.
وظیفه مهندس بهداشت حرفه ای چیست؟
نظارت فنی بر کارکنان جهت رعایت ضوابط بهداشت حرفه‌ای و بازدید منظم از بخش‌های مختلف، شناسایی مشکلات بهداشت حرفه‌ای و تصمیم گیری برای رفع آنها از مهمترین وظایف مهندس بهداشت حرفه ای است.
سلام.امیدوارم که خسته نباشید.خب همون طور ک میدونی در پارسال یعنی کنکور۹۸ ریاضی در پذیرش دانشگاه ها این رشته مهندسی بهداشت حرفه ای و ایمنی کار برای رشته ی تجربی بوده ولی در سال۱۳۹۸ ب رشته ی ریاضی هم داده شده و پذیرفته شده ها در دانشگاه های علو پزشکی مشغول تحصیل میشن.میخواستم بدونم آیا امسال هم یعنی کنکور ۹۹ ریاضی باز این رشته ی مهندسی بهداشت و ایمنی کار در گروه رشته های ریاضی قرار دارد یا فقط همون سال ۹۸ این طوری بوده!؟؟!
با تشکر.خسته نباشید
سلام دوست عزیز. باید صبر کرد تا دفترچه منتشر بشه. اما احتمالش هست که امسال هم رشته مهندسی بهداشت حرفه ای برای گروه آموزشی ریاضی هم مجاز باشه.
سلام
سیلابس و واحد هایی را که در این رشته گدرانده میشود رو در صورت امکان اعلام بفرمایید.
متشکرم
سلام الان که رشته بهداشت حرفه ای در هم رشته ریاضی و هم تجربی هست برای قبولی کدام یکشون ساده تر میشه قبول شد
سلام بهتره از متخصصین این امر سوال کنید بهتر میتونن کمکتون کنن
سلام.من کاردانی بهداشت حرفه ای هستم لطفا منو راهنمایی کنین برای کنکور کارشناسی چجوری میتونم اقدام کنم دانشگاه آزاد هم کارشناسی ایمنی وبهداشت حرفه ای رو داره وچه شهرهایی پذیرش بدون کنکور دانشگاه آزاد رو دارن
بنده کنکور سراسری سه رشته را اطلاعات دارم
بخصوص که می‌خوان انتخاب رشته کنن. اطلاعات انتخاب رشته در سطح کلی و برای سراسری اگر نیاز داشته باشند، هستم خدمتان
سلام وقتتون بخیر رشته بهداشت حرفه ای در ریاضی هم میتونیم کنکور بدیم و در ریاضی هم هست ؟