ریاضی علم ارقام است. دقیقتر بخواهیم بگوییم علم ارقام و اعمال، تناسبها، ترکیبها، جذرها و محاسباتی است که با این ارقام انجام میدهیم. اما تا به حال به این فکر کردهاید که این همه تابع و رقم و علامت از کجا آمده است. در این مطلب به معرفی تاریخ پر پیچ و خم علم ریاضی پرداختهایم.
در ابتدا باید بدانید که ریاضی اختراع نشده است. کشفیات و قوانین علم اختراع نمیشوند. برهمین اساس ریاضی را میتوان در طول تاریخ بررسی کرد و چگونگی تکامل آن را با مشاهده اتفاقات تاریخی فهمید.
زمانی که تمدن به سمت تجارت رفت، نیاز به علم ریاضی هم دیده شد. وقتی انسانها به مبادله کالا پرداختند، آنها به راهی برای محاسبه کالاها و حساب و کتاب قیمت آنها نیاز داشتند. اولین دستگاه محاسبه انسان انگشتانش بود و در صورتی که تعداد بیشتر میشد انسان سراغ سنگها سایر اشیای طبیعی میرفت. از همان زمان وسایل محاسبهای مثل چرتکه به وجود آمد. در زیر به معرفی دستاوردهای انسان در علم ریاضی از ابتدا تا به امروز پرداختهایم.
چرتکه، اولین ابزار محاسبه انسان
یکی از اولین ابزارهای محاسبه چرتکه بود که در سال ۱۲۰۰ قبل از میلاد در چین اختراع شد و در بسیاری از تمدنهای باستانی همچون ایران و مصر مورد استفاده قرار گرفت.
سیستم حسابداری
حسابداری اختراع ایتالیاییهای دوره رنسانس(قرن چهاردهم تا شانزدهم) بود و گفته میشود سیستم حسابداری مورد استفاده در آن زمان پدر حسابداری مدرن است.
جبر و احتمال
اولین رساله را در خصوص جبر دیوفانت اسکندرانی در قرن سوم قبل از میلاد نوشت. جبر از واژهای عربی میآید که واژه تخصصی علم پزشکی بوده و به معنای جوش خوردن استخوانهای شکسته است. خوارزمی اولین معلم و مدرس این درس به حساب میآید.
نقش ارشمیدس در تاریخ ریاضی
بزرگترین افتخار ارشمیدس این بود که نسبت بین یک کره و استوانه محیط آن را بدست آورده است. کره دو سوم حجم استوانه را داراست و همینطور مساحت سطح کره دو سوم مساحت سطح استوانه است. بنابر وصیتش یک کره و یک استوانه بر روی مزارش حک شد.
او همچنین توانست سطح و حجم جسمهایی مانند کره، استوانه و مخروط را حساب کند و روش نوینی برای اندازهگیری در دانش ریاضی پدیدآورد. پیچ ارشمیدس هم اختراع دیگری از این دانشمند است که از آن برای آبیاری و بالا کشیدن آبهای زیرزمینی استفاده میکردند.
دیفرانسیل علم متحول کننده ریاضی
گوتفرید لایبنیتس(۱۶۴۶- ۱۷۱۶) فیلسوف، ریاضیدان و منطقدان آلمانی است که بیشتر به خاطر اختراع دیفرانسیل و انتگرال در علم ریاضی معروف است. این دانشمند در زمان اختراع این شاخه متحول کننده از علم ریاضی کاملا مستقل از نیوتون و سیستم او عمل میکرد.
گراف دستگاهی برای نمایش اعداد
گراف نموداری است که دادهها یا ارتباط توابع را نشان میدهد. ویلیام پلیفیر(۱۷۵۹-۱۸۲۳( سازنده این دستگاه ریاضی است. او همچنین به خاطر اختراع بیشتر شکلهای نمایشی ریاضی مثل رسم، نمودار میلهای و دایرهای معروف است.
نمادهای ریاضی
در سال ۱۵۵۷ میلادی رابرت رکورد از علامت مساوی «=» برای اولین بار استفاده کرد. همچنین در ۱۶۳۱ میلادی نیز علامت کوچکتر و بزرگتر را هم همین شخص به کار برد.
مکتب فیثاغورثی
این مکتب نوعی تفکر در فلسفه و الهیات است که بنیانگذار آن را فیثاغورثیهای ساموس میدانند. این افراد تاثیر بسزایی بر علم ریاضی گذاشتند که همچنان هم میتوان این تاثیرات را مشاهده کرد.
تاریخ اختراع نقاله در ریاضی
شکل ابتدایی و ساده نقاله از دوران باستان استفاده میشده است. به عنوان نوعی ابزار ریاضی که به منظور اندازه گیری زوایای نیم دایره و دایره استفاده میشود نقاله میگویند. شکل ساده آنها را هم که حتما دیدهاید از زاویه صفر تا ۱۸۰ درجه تشکیل شده است.
تاریخ عدد صفر در ریاضی
عدد صفر را دو هندوی ریاضیدان، آریابهاتا و واراهامیهیرا در هندوستان اختراع کردند و گفته میشود در سال ۵۲۰ پس از میلاد این عدد وارد عملیات و محاسبات ریاضی شد.
منبع: ریاضی کنکور