فرض کنید در کلاس درس نشسته‌اید و در کنار کتاب درسی، یک فیلم آموزشی مرتبط در حال پخش شدن است و شما می‌توانید هر زمان که خواستید فیلم را نگه داشته و سوالات خود را از معلم بپرسید و یا فیلم را به عقب برگردانید تا بخشی از آن را مرور کرده و مطلبی را که متوجه نشده اید مجددا نگاه کنید. در چنین حالتی میزان و کیفیت یادگیری شما چه تغییری می‌کند؟ کدام بهتر است؟
آموزش در سطح وسیع
تحقیقات نشان داده در مواردی که آموزش از طریق ویدئو صورت گرفته، علاقهمندی دانش‌آموزان به فرآیند یادگیری چندین برابر شده و حس پرسشگری به طرز فعالی در آن‌ها افزایش داده می‌شود. علاوه بر این، این روش موجب افزایش کارایی معلمان نیز می‌شود، مخصوصا از لحاظ تعداد دانش‌آموزانی که به آن‌ها آموزش داده می‌شود؛ زیرا با استفاده از ویدئوهای آموزشی می‌توان به تعداد زیادی از دانش‌آموزان آموزش داد، بدون اینکه از کیفیت یادگیری کاسته شود. درواقع تکنولوژی آموزشی توانایی بالقوه‌ای در بهبود فرایند یاددهی- یادگیری دارد.
فاصله ها را کم می کند!
در مقام مقایسه کتاب درسی یا فیلم آموزشی یکی از مهم‌ترین موانع در عرصه آموزش دوری مسافت است. قطعا برای شما هم اتفاق افتاده که بخواهید از یک کلاس درسی استفاده کنید ولی به دلیل فاصله مکانی نتوانید خودتان را به محل تشکیل کلاس برسانید. آموزش از طریق ویدئو این مشکل را هم حل می‌کند، زیرا شما می‌توانید به راحتی و بدون طی کردن یک مسافت طولانی با استفاده از دی‌وی‌دی و یا حتی به صورت آنلاین از تدریس استاد استفاده کنید و زمان خود را در مسیر رفت و آمد به کلاس از دست ندهید.
علاوه بر این در بسیاری از مناطق محروم، به دلیل ضعف در زیرساخت‌ها اساسا امکانی برای فراهم ساختن بستری مناسب برای یادگیری باکیفیت بالا وجود ندارد. در چنین شرایطی دانش‌آموزان این مناطق برای استفاده از امکانات آموزشی و تدریس اساتید برتر می‌توانند از تکنولوژی در حوزه آموزش کمک گرفته و از انواع فیلم‌های آموزشی بهره ببرند.
بر همین اساس می‌توان گفت یکی از مهم‌ترین اهداف استفاده از فناوری در حوزه آموزش، ایجاد عدالت آموزشی و رفع هرگونه تبعیض در این زمینه است.
آموزش نابینایان
از نتایج مفید دیگر در مقایسه کتاب درسی یا فیلم آموزشی می توان به ورود تکنولوژی به عرصه آموزش و تاثیر آن بر شرایط آموزشی نابینایان اشاره کرد.
افراد نابینا علی‌رغم توانایی‌های بالقوه‌ای که دارند، به دلیل محدودیت جسمی خود همواره در زمینه‌های مختلف مخصوصا در حوزه آموزش با مشکلات فراوانی روبهرو بوده‌اند.
استفاده از فناوری آموزشی بسیاری از این مشکلات را رفع کرده و بستری مناسب فراهم کرده است تا توانایی‌ها و استعدادهای بالقوه این افراد به مرحله بروز و ظهور برسد.
رفع محدودیت ها
علاوه بر موارد مذکور در مقایسه کتاب درسی یا فیلم آموزشی ، تکنولوژی‌های آموزشی می‌توانند موقعیت‌هایی را در اختیار قرار دهند که کسب آن‌ها از راه‌های دیگر امکان‌پذیر نیست. برای مثال می‌توانند جریانات و رویدادهایی که به علت کندی حرکت و یا سرعت بالای حرکت نمایش جزئیات آن‌ها ممکن نیست را نمایش دهند؛ مثل نمایش باز شدن گل و یا بال زدن حشرات و پرندگان با استفاده از تکنیک‌های فیلم‌برداری.
علاوه بر این، ویدئوهای آموزشی در مواردی مثل آن چه که به دلیل حجم زیاد یا سنگینی وزن انتقال آن به کلاس مقدور نبوده و یا به دلیل کمی حجم و کوچکی اندازه، مطالعه جزئیات آن بدون چشم مسلح امکان‌پذیر نیست. نیز می‌توانند کاربردهای فراوان و مفیدی داشته باشند؛ مثل نمایش تأسیسات پالایشگاه‌ها، کارخانه‌ها، ماشین‌های بزرگ و یا نمایش میکروب‌ها و ذرات ریز ذره‌بینی.
کتاب درسی یا فیلم آموزشی ؟
در مجموع از مقایسه کتاب درسی یا فیلم آموزشی می‌توان گفت فیلم‌های آموزشی در ارتباط با هر آنچه که در شرایط عادی دسترسی به آن مشکل و تاحدی غیرممکن می‌باشد، می‌تواند موثر و کاربردی باشد.
ما در این شماره از مطالب مقاله “اهمیت تکنولوژی آموزشی در تعلیم و تربیت دانش‌آموزان، احدیان، ۱۳۸۷” کمک گرفتیم و تلاش کردیم برخی مفاهیم آن را به قلم خود بازنگاری کنیم.