درباره بیش یادآوری و حافظه قوی چه می دانید

به یاد دارید که دیروز ناهار چه خورده‌اید؟ هفته قبل چطور؟ پنج سال قبل چی؟ شاید برایتان این سؤال‌ها عجیب باشد اما اگر شما هم بیش یادآور باشید قطعا جواب همه این سؤالات را بدانید. ادامه مطلب را بخوانید تا با این ویژگی عجیب ذهن و حافظه انسان بیشتر آشنا شوید.

اگر معمولی و شبیه به سایر افراد باشید پاسخ دادن به سؤالات بالا سخت و شاید هم غیرممکن باشد، اما باید بدانید که هستند افرادی که پاسخ همه این سؤالات را به سرعت می‌توانند به شما بگویند. پژوهشگران دریافته‌اند که برخی کاملا قادر به پاسخ به چنین سؤالاتی هستند. افرادی که به اصطلاح بیش یادآوری(hyperthymesia) دارند، قادرند تا هر اتفاقی و حادثه‌ای را به صورت دقیق و با ریز جزئیات به یاد بیاورند.

بیش یادآوری چیست؟

افراد بیش یادآور قادرند تا هر اتفاقی در زندگی‌شان را با جزئیات دقیق و کامل به یاد بیاورند. به آن‌ها تاریخی به صورت تصادفی بدهید آن‌ها بلافاصله به شما می‌گویند که آن تاریخ چه روزی از هفته است، چه کاری در آن روز انجام داده‌اند و هر اتفاق ویژه‌ای که در آن تاریخ برای آن‌ها اتفاق افتاده است.

در مطالعه‌ای که در خصوص افراد بیش یادآور انجام شد پژوهشگران دریافتند که این افراد حتی اتفاقاتی که ده سال گذشته برای آن‌ها پیش‌آمده است به یاد می‌آورند. یکی از افرادی که به همین ویژگی معروف شده است فردی ایرانی تبار است که نیما وسیه نام دارد. او می‌گوید حافظه‌اش شبیه به کتابخانه‌ای از نوارهای ویدئویی است و می‌تواند هر روز از زندگی‌اش را، حتی اتفاقات روزمره مثل قدم زدن و خوابیدن، به یاد بیاورد.

افراد دارای این قابلیت البته حافظه قوی در خصوص حوادثی که قبل از تولد آن‌ها رخ داده یا در دوران کودکی اتفاق افتاده است ندارند، اما آن‌ها به راحتی می‌توانند خاطرات دوران نوجوانی و جوانی را به یاد بیاورند.

پژوهشگران همچنین دریافته‌اند که افراد بیش یادآور معمولا حافظه قوی در خصوص زندگی خودشان دارند و در خصوص سایر مسائل مثل حفظ کردن لغات خیلی حافظه قوی و منحصر به فردی نداشته‌اند.

چرا فردی دچار بیش یادآوری می‌شود؟

در برخی از تحقیقات مشخص شده است که نواحی از مغز انسان بیش یادآور ممکن است با افراد دیگر تفاوت داشته باشد. البته مشخص نیست که این تفاوت دلیل اصلی بیش یادآور شدن باشد. مسئله این است که آیا این تفاوت در حافظه و مغز بیش یادآور مرتبط با مسئله‌ای ژنتیکی است یا اینکه این افراد بیشتر از سایر افراد آن را تقویت کرده‌اند.

مطالعه‌ای هم نشان می‌دهد که فرد بیش یادآور ممکن است حتی قوی‌تر هم بشود و حافظه‌ای دقیق‌تر داشته باشد. روانشناسان معتقدند بیش یادآوری ممکن است با اختلال وسواس فکری-عملی ارتباط داشته باشد. (یک اختلال اضطرابی مزمن است که با اشتغال ذهنی مفرط درمورد نظم و ترتیب و امور جزئی و همچنین کمال‌طلبی همراه است، تا حدی که به از دست دادن انعطاف‌پذیری، صراحت و کارایی می‌انجامد.) آن‌ها می‌گویند ممکن است بیش یادآوران بیش از سایر افراد به اتفاقات زندگی‌شان فکر می‌کنند.

آیا بیش یادآوری بیماری است؟

بیش یادآوری در ظاهر مهارتی فوق العاده و فراانسانی به نظر می‌رسد. اما آیا همیشه به یاد آوردن دقیق و جزء به جزء گذشته اتفاق خوبی است؟ پژوهشگران می‌گویند ممکن است بیش یادآوری به بیماری تبدیل بشود. زیرا افراد بیش یادآور حافظه قوی دارند و اتفاقات و خاطرات تلخ گذشته می‌تواند به آن‌ها آسیب وارد کند.

نیکول دونوهو که فرد دیگری با این ویژگی است می‌گوید اتفاقات گذشته را خیلی دقیق به یاد می‌آورد انگار که آن اتفاق همان لحظه برایش پیش آمده باشد. برخی از این افراد هم معتقدند چون هر روز را به صورت دقیقی به یاد می‌آورند پس تلاش می‌کنند تا هر روز تجربه جدیدی کسب کنند و آن روز را به خاطره‌ای شیرین تبدیل کنند.

بیش یادآوری و آینده مطالعه در خصوص حافظه انسان

اگرچه ممکن نیست همه انسان‌ها بتوانند حافظه خود را به اندازه بیش یادآوران تقویت کنند، موارد بسیاری وجود دارد که با انجام آن‌ها می‌توان حافظه را تقویت کرد. تمرین کردن، خواب کافی و تکرار مواردی که قصد به خاطرسپاری آن‌ها را داریم مواردی هستند که به تقویت حافظه کمک می‌کنند.

بیش یادآوری به ما نشان می‌دهد که حافظه انسان بسیار بیشتر از آن چیزی که فکر می‌کنیم توانایی دارد. در همین خصوص پژوهشگران معتقدند بیش یادآوری نشان می‌دهد که در خصوص حافظه انسان باید مطالعه بیشتری انجام داد و همچنان رازهای بسیاری در این خصوص فاش نشده باقی مانده است.